بیاض - مستدرک نگاری صحیفه و نگاهی به نسخه ای از کتاب صحیفه ثانیه

مستدرک نگاری صحیفه و نگاهی به نسخه ای از کتاب صحیفه ثانیه

<div align="right"><table class="MsoTableGrid" dir="rtl" style="BORDER-RIGHT: medium none; BORDER-TOP: medium none; BORDER-LEFT: medium none; BORDER-BOTTOM: medium none; BORDER-COLLAPSE: collapse; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-yfti-tbllook: 480; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-border-insideh: .5pt solid windowtext; mso-border-insidev: .5pt solid windowtext" cellspacing="0" cellpadding="0" border="1"><tbody><tr style="mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-lastrow: yes"><td style="BORDER-RIGHT: white 1pt solid; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 318.9pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt" valign="top" width="425">طی چند روز گذشته توفیق دست داد که نسخه ای از صحیفه ی سجادیه ثانیه که از جمله نسخه های خطی کشور یمن می باشد مروری داشته باشم و پيرامون مبحث مستدرک نگاری صحیفه ی سجادیه اطلاعاتی را تنظیم کنم که شرح آن خواهد آمد . </td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 123.9pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt; mso-border-right-alt: solid white .5pt" valign="top" width="165"><shapetype id="_x0000_t75" coordsize="21600,21600" o:spt="75" o:preferrelative="t" path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe" filled="f" stroked="f" /><stroke joinstyle="miter" /><formulas /><f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0" /><f eqn="sum @0 1 0" /><f eqn="sum 0 0 @1" /><f eqn="prod @2 1 2" /><f eqn="prod @3 21600 pixelWidth" /><f eqn="prod @3 21600 pixelHeight" /><f eqn="sum @0 0 1" /><f eqn="prod @6 1 2" /><f eqn="prod @7 21600 pixelWidth" /><f eqn="sum @8 21600 0" /><f eqn="prod @7 21600 pixelHeight" /><f eqn="sum @10 21600 0" /></formulas /><path o:extrusionok="f" gradientshapeok="t" o:connecttype="rect" /><lock v:ext="edit" aspectratio="t" /></shapetype /><img alt="تصویر برگ اول صحیفه ی سجادیه به خط شهید اول" hspace="0" src="http://bayaz.kateban.com/images/Sahifeh-01.jpg" align="baseline" border="0" /></td></tr></tbody></table></div>اما نکته ی قابل توجه در بحث مستدرک نگاری صحیفه ی سجادیه آن است که اولین نسخه ی موجود از این موضوع را باید ملحقات صحیفه ی سجادیه محمد تقی بن مظفر قزوینی بدانیم که در سنه ی 1023 قمری آنرا به پايان برده است .اما آيا واقعا بحث مستدرک نویسی این کتاب ارزشمند تا این حد کمرنگ بوده است و پیش از قزوینی اهتمامی به این مهم نبوده این حقیر فکر می کنم که قطع به یقین فعالیتهای دیگری در این باب انجام شده است و حتی نسخه های آن نیز موجود می باشد و وظیفه ی فهرستنگاران محترم است که در حین بررسی های نسخه های خطی صحیفه ی سجاده دقت نظر خاصی در عدد ادعیه صحیفه و حواشی و ملحقات این کتاب شریف داشته باشند تا با عنايت ويژه ی آنان بخش های دیگری از ابعاد معنوی و تاریخی این کتاب ارزشمند بر دیگران روشن گردد . <div align="right"><table class="MsoTableGrid" dir="rtl" style="BORDER-RIGHT: medium none; BORDER-TOP: medium none; BORDER-LEFT: medium none; BORDER-BOTTOM: medium none; BORDER-COLLAPSE: collapse; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-yfti-tbllook: 480; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-border-insideh: .5pt solid windowtext; mso-border-insidev: .5pt solid windowtext; mso-table-layout-alt: fixed" cellspacing="0" cellpadding="0" border="1"><tbody><tr style="mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-lastrow: yes"><td style="BORDER-RIGHT: white 1pt solid; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 239.4pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt" valign="top" width="319"><img alt="برگرفته از نسخه ی خطی صحیفه ی سجادیه به خط شهید اول" hspace="0" src="http://bayaz.kateban.com/images/sahifeh-02.jpg" align="baseline" border="0" /></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 203.4pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt; mso-border-right-alt: solid white .5pt" valign="top" width="271">متوکل بن هارون می گويد که صحيفه ی سجادیه امام زين العابدين (ع) در اصل 75 دعا بوده است ولیکن وی 11 دعا را فراموش نموده است ،<a style="mso-endnote-id: edn1" href="#_edn1" name="_ednref1">[1]</a> دست تطاول روزگار نیز 10 دعای دیگر از این صحیفه را ربوده و در حال حاضر آنچه که از صحیفه ی سجادیه مشهوره باقی مانده است 54 دعا می باشد . </td></tr></tbody></table></div> همین عدم همخوانی گزارش متوکل بن هارون و همچنین بعد معنوی بالای امام زين العابدين که شهرت سجود و تضرع وی زبانزد عامه و خاصه گردیده بود و عمده نقلهای از آن حضرت ادعيه ای بوده که آن حضرت به زبان جاری نموده بود سبب گشت که علمای شيعه در صدد جستجوی ادعیه ی مفقوده از صحيفه و همچنین دیگر دعاهای منقول از آن حضرت بیفتند . کتابی با عنوان " ادعية زين العابدين علي بن الحسين عليه السلام " نگاشته ی سيد ابراهيم ناصر بن رضا بن محمد بن عبدالله علوی حسينی از شاگردان شيخ طوسی توسط شيخ منتجب الدين گزارش شده است و همچنين شيخ منتجب الدين کتاب ديگری با نام " الدعوات عن زين العابدين " نگاشته ی سيد ابوالقاسم زيد بن اسحاق جعفری را نيز گزارش داده است . <a style="mso-endnote-id: edn2" href="#_edn2" name="_ednref2">[2]</a>بزرگانی چون محمد باقر مجلسی و محمد تقی بن مظفر قزوينی با نگارش ملحقات صحيفه ی سجادیه سنگ بنای مستدرک نویسی در باب صحیفه ی سجادیه را نهاده اند .<a style="mso-endnote-id: edn3" href="#_edn3" name="_ednref3">[3]</a> ملحقات مرحوم مجلسی شامل 11 دعا و ملحقات محمد تقی قزوینی نیز در بردارنده 70 دعا از ادعيه ای بوده که در صحيفه ی مشهوره نیامده بود ، اما این دو اثر آنگونه که بايد مورد توجه و عنايت عالمان بعد از خود قرار نگرفته و مهجور ماندند . آقا بزرگ تهرانی می گوید که بعضی از معاصرین وی گفته اند که شيخ محمد بن علی حرفوشی عاملی <a style="mso-endnote-id: edn4" href="#_edn4" name="_ednref4">[4]</a> از معاصرین شيخ حر عاملی و متوفی حدودا چهل سال قبل از وی اقدام به نگارش صحیفه ی سجادیه ثانیه نموده است. <a style="mso-endnote-id: edn5" href="#_edn5" name="_ednref5">[5]</a> اما از اين مستدرک هيچ اثری و نقل قولی موجود نمی باشد . در هر صورت کار شيخ حر عاملی را بايد نقطه ی شروع تلاش های دیگران برای مستدرک نویسی این کتاب ارزشمند دانست . محمد بن حسن بن علي بن محمد بن حسين بن عبدالسلام بن عبدالمطلب معروف به شيخ حر عاملي ( 1033- 1104 ق ) در سنه ی 1053 قمری تألیف کتابی با نام "صحيفه سجاديه ثانيه "به انجام رسانيد .<a style="mso-endnote-id: edn6" href="#_edn6" name="_ednref6">[6]</a> وی نام اين اثر را " اخت الصحيفة " <a style="mso-endnote-id: edn7" href="#_edn7" name="_ednref7">[7]</a> ناميد و جالب توجه است که در نسخه ی يمنی آتی الذکر نيز عنوان " الصحيفة الصغری " به اين کتاب داده شده است . شيخ حر عاملی به جهت عشق و علاقه ی وافر به حضرت سجاد عليه السلام بود که به جمع آوری متفرقات ادعیه آن حضرت پرداخته است وی درر مقدمه ی صحيفه سجاديه ثانيه آورده است : "و قد جمعت هنا بقية ما وصل إليّ مما نقله العلماء الأعلام ، من أدعيته عليه الصلاة والسلام ، حباً لتأليف ذلک الشتات وإيثارا لجمع شمل تلک الدعوات " <a style="mso-endnote-id: edn8" href="#_edn8" name="_ednref8">[8]</a>سير نگارش مستدرک صحيفه سجاديه به قرار زیر است : 1. ادعية زين العابدين علي بن الحسين عليه السلام : نوشته ی سيد ابراهيم ناصر بن ناصر بن محمد بن عبدالله علوی حسينی 2. الدعوات عن زين العابدين : نوشته ی سيد ابوالقاسم زيد بن اسحاق جعفری 3. ملحقات صحيفه سجاديه : محمد تقی بن مظفر قزوينی 4. ملحقات صحيفه سجاديه : محمد باقر مجلسی 5. ملحقات صحيفه سجاديه : اين کتاب توسط شيخ محمد رضا خوانساری از شاگردان عبدالعال بن محمد مقيم و به امر وی در سال 1116 ق نگاشته شده است . <a style="mso-endnote-id: edn9" href="#_edn9" name="_ednref9">[9]</a>6. الصحيفة السجادية الثالثة : این کتاب که با عنوان " الدرر المنظومة " نیز شناخته می شود نوشته ی ميرزا عبد الله بن عيسى بن محمد صالح تبريزی اصفهانی ( م ح 1130 ق ) معروف به افندی صاحب کتاب " رياض العلماء " می باشد . <a style="mso-endnote-id: edn10" href="#_edn10" name="_ednref10">[10]</a>7. الصحيفة السجادية الرابعة : نوشته ی ميرزا حسين بن محمد تقی بن ميرزا علی محمد نوری ( م 1320 ق )این صحيفه مشتمل بر 103 دعا می باشد .<a style="mso-endnote-id: edn11" href="#_edn11" name="_ednref11">[11]</a>8. الصحيفة السجادية السادسة : نوشته ی شيخ محمد باقر بن محمد حسن بيرجندی قائنی ( م 1352 ق ) 9. الصحيفة السجادية الخامسة : نوشته ی سيد محسن بن عبد الكريم بن علي أمين عاملی ( م 1371 ق ) ، در این کتاب ادعیه ای که در صحیفه ی سجادیه ثالثه نیامده به ضمیمه ی صحیفه ی سجادیه ثالثه آورده شده است . <a style="mso-endnote-id: edn12" href="#_edn12" name="_ednref12">[12]</a>10. الصحيفة السجادية السادسة : نوشته ی شيخ محمد صالح بن الميرزا فضل الله مازندرانی حائری( سده 14 ) . <a style="mso-endnote-id: edn13" href="#_edn13" name="_ednref13">[13]</a>11. الصحيفة السجادية السابعة : شيخ هادي بن عباس آل کاشف الغطاء نجفي ( م 1361 ق ) 12. الصحيفة السجادية الثامنة : ميرزا علی حسينی مرعشی شهرستانی حائری 13. الصحيفة السجادية الجامعة : سيد محمد باقر موحد ابطحی اصفهانی اما جالب توجه است که نقطه ی آغازين نهضت بزرگ مستدرک نویسی صحيفه سجادیه کتاب شيخ حر عاملی است و نویسندگان هر کدام از مستدرکات دیگر خود در مقدمه ی کتاب خود اذعان نموده اند که هدفشان تکمیل کار شيخ حر عاملی بوده است : میرزا عبدالله افندی در مقدمه ی صحيفه ی سجادیه ثالثه آورده است : ان شيخنا العالم الفاضل الجليل والکامل المحدث النبيل الشيخ محمد بن الحسن الحر العاملي المعاصر المحفوف بصنوف مراحم الرب الملک الغافر قد بذل غاية کدّه بقدر وسعيه و جده و مقدار سعيه و کدّه في أصل جمع ما خرج عن نسخة الصحيفة الکاملة السجادية المتداولة من أدعيته صلوات الله عليه و کذا في تأليفه صحيفة جديدة مشتملة علی ساير الأدعية المروية عنه مما قد عثر عليها في مطاوي کتب الأدعية والاعمال المشهورة المتداولة بين متأخري الأصحاب و کان من جملة جمعها فيها تلک الأدعية المعروفة المذکورة في ملحقات الصحيفة الکاملة المشهورة السجادية و قد سمي ما ألفه بالصحيفة الثانية و هي أيضا قد صارت في زماننا هذا صحيفة عليحدة أخری برأسها شايعة بين الناس مثل أختها ولاسيما في بلاد خراسان و ما والاها و قد حسب رضی الله عنه انه لم يسبقه الی ذلک احد من العلماء بل ظن رحمة الله عليه ما ابقی دعاء من سائر ادعيته حتی من تلک الادعية الساقطة من الصحيفة الکاملة السجادية المشهورة الا و قد اوردها في هذه الصحيفة الشريفة الجديدة له ولکن في الحقيقة ليس الحال کما ظنة قدس سره اما اولاً فلانه قد سبقه الی ذلک بعض علمائنا المتأخرين کما اوردنا ترجمته في کتاب رجالنا رياض العلماء فلیلاحظه و اما ثانيا فلاناقد وجدنا ادعية کثيرة من جملة ادعیته صلوات الله علیه في اماکن متفرقة و مواطن متببدة مما هي غير مذکورة في الصحيفة الاولی المشهورة المتداولة ولا في الصحيفة الثانية المعروفة اللتي قد جمعها هذا الشيخ المعاصر "<a style="mso-endnote-id: edn14" href="#_edn14" name="_ednref14">[14]</a> حسين بن محمد تقي نوری طبرسی در مقدمه ی صحیفه ی خود آورده است : " هذه مجموعة رائقة لطيفة و صحيفة رابعة شريفة جمعت فيها من الأدعية المبارکة السجادية علی منشيها الآف سلام تحية ما ليس في الصحيفة المنعوتة بين علماء الاسلام تارة باخت القرآن و اخری بزبور آل محمد عليهم السلام ولا في الصحيفة الثانية التي جمعها العالم الجليل المحدث الحر العاملي و لا في الصحيفة الثالثة التي جمعها الفاضل الماهر الخبير الامير ميرزا عبدالله الاصفهاني رحمهما الله مما لم يکن موجودا في الصحيفتين و قد طعن علی شيخنا الحر رحمة الله بانه ادعی الاستقصاء و قد سقط من يده ادعيته لا تحصی فجمع ما عثر عليه من الساقط و خفی علیه کما خفی علیه ما یلتقطه اللاقط " <a style="mso-endnote-id: edn15" href="#_edn15" name="_ednref15">[15]</a> سید محسن امين در ابتدای کتاب خود " الصحيفة السجادية الخامسة " می گويد : " لما اضطرني القدر الی ترک الوطن والاقامة بدمشق الشام اقتضي الحال في سنة ثلاث و عشرين بعد الثلثمائة و ألف ان انظر في صحة نسخة من الصحيفة الثانية السجادية و اعلق عليها حواشي تتضمن شرح غريبها و تفسير غامضها و غير ذلک من الفوائد اجابة لالتماس بعض الاخوان و هي الصحيفة التي جمعها الثقة الجليل المحدث الشيخ محمد بن الحسن بن علي بن الحسين الحر العاملي المشغري صاحب الوسائل قدس سره من ادعية مولانا زين العابدين و سيد السجادين و امام العارفين و أبي الائمة الميامين الامام علي بن الحسين بن علي بن أبي طالب صلوات الله و سلامه عليهم اجمعين و قال انه جمع فيها ما وصل اليه مما نقله العلماء الأعلام من ادعيته عليه السلام مما ليس في الصحيفة الکاملة المشهورة و لم يکن عندي يومئذ من نسخها ما اعتمد علی صحته فرجعت الی الکتب المتضمنة لتلک الادعية و في اثناء ذلک عثرت علی بعض الادعية المروية عنه عليه السلام مما ليس في الاولی ولا الثانية فعزمت علی ان الحقها بالثانية لظني انها یسيره فلما استقصيت التتبع وجدت من الادعية المودعة في الکتب المعتبرة التي خلت عنها الصحيفتان شيئا کثيرا بحيث لو جمع لکان صحيفة کبيرة هذا مع تبحر جامع الصحيفة الثانية و تصدية لجمع کل ما فات الصحيفة الکاملة فعزمت بعد الاتکال عليه تعالی علی جمع تلک الأدعية في صحيفة ثالثة فجمعت منها نيفا و سبعين دعاء قد خلت عنها الصحيفتان الأولی والثانية " <a style="mso-endnote-id: edn16" href="#_edn16" name="_ednref16">[16]</a> صحيفه ی سجاديه ثانيه اولين بار در سال 1321 قمری در بمبئی به چاپ رسيد و بعد از آن در سال 1322 قمری در مصر توسط انتشارات مطبعة النيل چاپ گردید و انتشارات مکتبة الثقلين قم از روی همين چاپ و با مقدمه ی مصطفی نورانی در رمضان سال 1398 قمری اقدام به افست نمود آخرين بار این صحيفه توسط فارس حسّون کريم با استفاده از نسخه ی خطی کتابخانه مرعشی و نسخه ی چاپی آن تصحيح گرديده و توسط انتشارات مؤسسة المعارف الاسلامية " در سال 1421 قمری در قم به چاپ رسيد . 12 نسخه ی خطی از این صحيفه شناسایی نموده ام : 1- کتابخانه و موزه سالار جنگ حید ر آباد هند : ش 1446 ، نسخ ، 1076 ق ، [ 5/257 ] 2- کتابخانه و موزه سالار جنگ حیدر آباد هند : ش 1537 ، نسخ ، سده 11 [ 5/64 ] 3- آستان قدس رضوی : ش 9675 ، نسخ ، سده 11 ، 158 گ [ 15/329 ] 4- وزیری : ش 2/1810 ، نسخ ، محمد ابراهیم حسينی ، شوال 1130 ، 168 ص [ 4/1425 ] 5- مرعشی : ش 6900 ، کتابت علی بن علی التستری ، ربیع الثانی 1166 ق ، این نسخه از ابتدا افتادگی دارد [ 18/94 ] 6- فاضل خوانساری ، ش 390 ، نسخ معرب ، سده 12 ، 234 گ [2 /72 ] 7- فرید تنکابنی : ش 47 ، نسخ ، محمد جعفر بن علی نقی ، ربیع الاول ، 1223 ق [نشریه: 7/778 ]8- گلپايگانی : ش 29/240 ، سده 13 [ فهرست نشده ] 9- وزیری ، ش 605 ، ثلث ، سده 13 ، 76 گ [ 1/418 ] 10- دانشگاه تهران : ش 1204 ، نستعليق ، 198 ص ، ( همراه با ترجمه فارسی ) [ 6/2310 ] 11- ملک :ش 69 ع ، نسخ ، نصير بن محمد تقی لاهیجی ، 151 گ [ 1/478 ] <a style="mso-endnote-id: edn17" href="#_edn17" name="_ednref17">[17]</a>12- يمن : نسخ ، 101 گ ، نسخ ، حسام بن حسام ، 13 جمادی الاولی 1350 ق ( با حواشی مرحوم سيد محسن امين ) <div align="right"><table class="MsoTableGrid" dir="rtl" style="BORDER-RIGHT: medium none; BORDER-TOP: medium none; BORDER-LEFT: medium none; BORDER-BOTTOM: medium none; BORDER-COLLAPSE: collapse; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-yfti-tbllook: 480; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-border-insideh: .5pt solid windowtext; mso-border-insidev: .5pt solid windowtext" cellspacing="0" cellpadding="0" border="1"><tbody><tr style="mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-lastrow: yes"><td style="BORDER-RIGHT: white 1pt solid; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 257.4pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt" valign="top" width="343">نسخه ی آخر نسخه ای است از کشور يمن است که اطلاعات آن به قرار زیر است : آغاز : بسم الله الرحمن الرحيم ، و بعد فيقول الفقير الی الله الغني محمد بن الحسن الحر العاملي لا يخفی شرف الدعاء و علو منزلته و کمال فضله و سمو مرتبته و طوبی لمن صرف فيه الأوقات و زين به الصلوات و شرف به الخلوات و توقع له مظان الاجابات و التمس له مواطن الاصابات و وجه له وجه همته و بيض عليه سواد لمته ....انجام : ... و کان من دعائه عليه السلام في المناجات شعرا ، ألا أيها المأمول في کل حاجة * إليک شکوت الضر فاسمع شکايتي * ألا يا إلهي أنت عارف زلتي * فاغفر ذنوبي کلها واقض حاجتي * أتيت باعمال قباح ردية * فما في الوری خلق جنی کجنايتی * فزادي قليل لا أراه مبلغي * إللزاد أبکي أم لبعد مسافتي * أتحرقني بالنار يا غاية المنی * فأين رجائي منک أين مخافتي ؟ و صلي الله علی سيدنا محمد و علی آله الطيبين الطاهرين و سلم تسليما کتابت اين نسخه بدست حسام بن حسام در روز پنج شنبه سيزدهم جمادی الأولی 1350 قمری به اتمام رسيده است </td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 185.4pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt; mso-border-right-alt: solid white .5pt" valign="top" width="247"><img alt="صفحه ی عنوان صحیفه ی سجادیه ثانیه نسخه یمن" hspace="0" src="http://bayaz.kateban.com/images/1.JPG" align="baseline" border="0" /></td></tr></tbody></table> </div><div align="right"><table class="MsoTableGrid" dir="rtl" style="BORDER-RIGHT: medium none; BORDER-TOP: medium none; BORDER-LEFT: medium none; BORDER-BOTTOM: medium none; BORDER-COLLAPSE: collapse; mso-border-alt: solid white .5pt; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-border-insideh: .5pt solid white; mso-border-insidev: .5pt solid white" cellspacing="0" cellpadding="0" border="1"><tbody><tr style="HEIGHT: 12pt; mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-firstrow: yes; mso-row-margin-left: 86.25pt; mso-row-margin-right: 340.35pt"><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-cell-special: placeholder" width="115"> </td><td style="BORDER-RIGHT: white 1pt solid; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 16.2pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; HEIGHT: 12pt; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt" valign="top" width="22"> </td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-cell-special: placeholder" width="454" colspan="2"> </td></tr><tr style="mso-yfti-irow: 1; mso-yfti-lastrow: yes"><td style="BORDER-RIGHT: white 1pt solid; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: #ece9d8; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 144.3pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt; mso-border-top-alt: solid white .5pt" valign="top" width="192" colspan="3"><img alt="صفحه ی آغازین صحیفه ی سجادیه ثانیه نسخه یمن" hspace="0" src="http://bayaz.kateban.com/images/2.JPG" align="baseline" border="0" /></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: #ece9d8; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 298.5pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt; mso-border-right-alt: solid white .5pt; mso-border-top-alt: solid white .5pt" valign="top" width="398">از جمله مزايای این نسخه می توان به حواشی مفيدی که مرحوم سيد محسن امین براین کتاب نگاشته است اشاره نمود : در انتهای نسخه در حاشيه آمده است : قال في أصل التحشية علی يد جامعها العبد الفقير إلی عفو ربه الغني محسن بن المرحوم السيد عبدالکريم بن علي الحسيني العاملي نزيل دمشق الشام تجاوز الله عن سيئاته وزاد في حسناته و کان الفراغ منها ضحوة الثالث عشر يوم الأربعاء الثالث عشر من شهر صفر المظفر سنة 1323 في محروسة دمشق الشام وأرجوا من أنتفع بها أن لا ينساني و والدي من الدعاء ... الصفح علی یجده من الخطاء والزلل فان المعصوم من عصمة الله تعالی والحمدلله وحده و صلی الله علی محمد و آله و سلم انتهی .<a style="mso-endnote-id: edn18" href="#_edn18" name="_ednref18">[18]</a>این حواشی آنگونه که در انتهای کتاب آمده است در دوازدهم ذي القعده سنه ی 1351 ق در شهر غمدان صنعای يمن توسط شخصی به نام محمد بن ابراهيم المؤيدي به اتمام رسيده است . </td></tr><tr><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent" width="115"></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent" width="22"></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent" width="56"></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent" width="398"></td></tr></tbody></table></div> <div style="mso-element: endnote-list"> <hr align="left" width="33%" size="1" /><div id="edn1" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn1" href="#_ednref1" name="_edn1">[1]</a> . قال المتوکل بن هارون : ثم أملی عليّ أبوعبدالله عليه السلام الأدعية ، و هي خمسة و سبعون بابا سقط عني منها احد عشرا بابا و حفظت منها نيفا و ستين بابا ...</div><div id="edn2" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn2" href="#_ednref2" name="_edn2">[2]</a> . فهرست اسماء علماء الشيعة و مصنفيهم : ص 80 و 192 </div><div id="edn3" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn3" href="#_ednref3" name="_edn3">[3]</a> . جهت کسب اطلاعات بیشتر از ملحقات نگاشته شده توسط این دو نویسنده رک : شروح و ترجمه های صحیفه سجاديه : ص 188- 193 ؛ الغدير 11/259</div><div id="edn4" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn4" href="#_ednref4" name="_edn4">[4]</a> . متوفی سنه 1059 ق وی صاحب آثاری چون شرح زبدة الاصول ، شرح الفوايد شرح الآجرومية ، شرح تهذيب البيان شيخ بهايی ، شرح شرح قوائد الاعراب کافيجی و بسیاری از آثار ديگر است . </div><div id="edn5" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn5" href="#_ednref5" name="_edn5">[5]</a> . الذریعة : 15/19</div><div id="edn6" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn6" href="#_ednref6" name="_edn6">[6]</a> . همان</div><div id="edn7" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn7" href="#_ednref7" name="_edn7">[7]</a> . الصحيفة السجادية الثاني : 23</div><div id="edn8" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn8" href="#_ednref8" name="_edn8">[8]</a> . همان</div><div id="edn9" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn9" href="#_ednref9" name="_edn9">[9]</a> . تراجم الرجال : 2/691</div><div id="edn10" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn10" href="#_ednref10" name="_edn10">[10]</a> . این کتاب برای اولین بار در سال 1324 قمری در ایران به چاپ رسيده است . رک : الذریعة : 8/138 و 15/20 ؛ شروح و ترجمه های صحیفه سجادیه : 84</div><div id="edn11" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn11" href="#_ednref11" name="_edn11">[11]</a> . الذریعة : 15/20 و23؛ شروح و ترجمه های صحيفه سجادیه : 177</div><div id="edn12" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn12" href="#_ednref12" name="_edn12">[12]</a> . الذریعة : 15/20 </div><div id="edn13" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn13" href="#_ednref13" name="_edn13">[13]</a> . همان : 15/21</div><div id="edn14" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn14" href="#_ednref14" name="_edn14"></a>.[14] . الصحيفة الثالثة السجادية: 5-7</div><div id="edn15" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn15" href="#_ednref15" name="_edn15">[15]</a> . الصحيفة الرابعة السجادية : 2-3</div><div id="edn16" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn16" href="#_ednref16" name="_edn16">[16]</a> . الصحيفة الخامسة السجادية :2- 3</div><div id="edn17" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn17" href="#_ednref17" name="_edn17">[17]</a> . در فهرست با عنوان صحیفه ی سجادیه آمده است . </div><div id="edn18" style="mso-element: endnote"><a style="mso-endnote-id: edn18" href="#_ednref18" name="_edn18">[18]</a> . ص 174 نسخه </div></div>

يكشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۸۵ ساعت ۱۴:۰۳