بیاض - ره آورد مينوی از ترکيه

<div align="right"><table class="MsoTableGrid" dir="rtl" style="BORDER-RIGHT: medium none; BORDER-TOP: medium none; BORDER-LEFT: medium none; BORDER-BOTTOM: medium none; BORDER-COLLAPSE: collapse; mso-table-layout-alt: fixed; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-yfti-tbllook: 480; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-border-insideh: .5pt solid windowtext; mso-border-insidev: .5pt solid windowtext" cellspacing="0" cellpadding="0" border="1"><tbody><tr style="mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-lastrow: yes"><td style="BORDER-RIGHT: white 1pt solid; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 2.95in; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt" valign="top" width="283"><shapetype id="_x0000_t75" stroked="f" filled="f" path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe" o:preferrelative="t" o:spt="75" coordsize="21600,21600" /><stroke joinstyle="miter" /><formulas /><f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0" /><f eqn="sum @0 1 0" /><f eqn="sum 0 0 @1" /><f eqn="prod @2 1 2" /><f eqn="prod @3 21600 pixelWidth" /><f eqn="prod @3 21600 pixelHeight" /><f eqn="sum @0 0 1" /><f eqn="prod @6 1 2" /><f eqn="prod @7 21600 pixelWidth" /><f eqn="sum @8 21600 0" /><f eqn="prod @7 21600 pixelHeight" /><f eqn="sum @10 21600 0" /></formulas /><path o:connecttype="rect" gradientshapeok="t" o:extrusionok="f" /><lock aspectratio="t" v:ext="edit" /></shapetype /><img alt="استاد مجتبی مینوی" hspace="0" src="http://bayaz.kateban.com/images/aks-toy-ghab.jpg" align="baseline" border="0" /></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 3.2in; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt; mso-border-right-alt: solid white .5pt" valign="top" width="307">اولین بار با کتاب " یادداشتهای مینوی " بود که با مجتبی مینوی آشنا شدم ، از همان موقع ارادتی خاص به این مرد بزرگ پیدا نمودم ، هر اهل فنی با مطالعه ی این مجموعه ی یادداشت ها پی به خبرویت مینوی در ادب فارسی و عربی و عشق و علاقه ی وافر وی به میراث مکتوب ایرانی و اسلامی پی خواهد برد . </td></tr></tbody></table></div> قصد جمله پراکنی درباره ی تسلط مینوی بر علوم مختلفه را ندارم و هدفم از این یادداشت صرفا روشن کردن گوشه ای از تلاشهای عاشقانه ی مینوی در عرصه ی میراث مکتوب ایرانی و اسلامی است . فعالیتهای مینوی در عرصه ی میراث مکتوب را به طور کلی می توان به سه دسته تقسیم نمود : <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0in 51.2pt 0pt 17.85pt; DIRECTION: rtl; TEXT-INDENT: -0.25in; LINE-HEIGHT: 150%; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: justify; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 51.2pt">1. تصحیح ميراث مکتوب : مینوی با دقتی موشکافانه کتب مهمی را از کنج تاریک کتابخانه ها گلچین نموده و همت بر تصحیح آنها می گمارد ، البته گشاده دستی وی آنقدر مثال زدنی و ارزشمند است که گاه نسخه هایی را مشترکا به تصحیح می رسانید و گاه نسخه هایی را که به مشقت بدست آورده بود به دست دیگر دوستان برای تصحیح می سپارد ، سه نکته ی قابل توجه در تصحیحات مینوی وجود دارد که تصحيحات وی را در زمره ی تصحيحات معتبر قرار می هد ، اول انتخاب نسخ معتبر ، دوم انتخاب روش علمی و انتقادی در تصحیح متون ، سوم دقت نظر در تنظیم عبارات و صفحه بندی و حروفچینی کتب زیر حاصل تلاشهایی مینوی در این عرصه است : 1. دیوان‌ ناصر خسرو ، با همكاری‌ دكتر مهدی‌ محقّق‌، تهران‌، انتشارات‌ دانشگاه‌ تهران‌، 1353. 2. شاهنامه‌ فردوسی‌ ، با همكاری‌ عباس‌ اقبال‌ آشتیانی‌، تهران‌، بروخیم‌، ج‌1، 1313. 3. نوروزنامه‌ : تألیف‌ خیام‌ نیشابوری‌، تهران‌، 1312. 4. ویس‌ و رامین‌ : سرودة‌ فخرالدین‌ اسعد گرگانی‌، تهران‌، بروخیم‌، 1314. 5. رساله‌ در امر مالیات‌ : تألیف‌ خواجه‌ نصیرالدین‌ طوسی‌، با همكاری‌ ولادیمیر مینورسكی‌ (مندرج‌ در Bsoas 1940 م‌ ـ 1321). 6. مصنّفات‌ افضل‌ الدین‌ مرقی‌ كاشانی‌، با همكاری‌ یحیی‌ مهدوی‌، انتشارات‌ دانشگاه‌ تهران‌، ج‌1، 1330، ج‌2، 1337. 7. عیون‌ الحكمه‌ : تألیف‌ ابن‌ سینا، تهران‌، دانشگاه‌ تهران‌، 1333. 8. تحریمة‌ القلم‌ : از سنائی‌ غزنوی‌ (مندرج‌ در فرهنگ‌ ایران‌ زمین‌، ج‌5، 1335) 9. السعادة‌ و الاسعاد (چاپ‌ عكسی‌ از روی‌ خط‌ مینوی‌): تألیف‌ ابوالحسن‌ عامری‌، ویسبادن‌، 1336. 10. كلیله‌ و دمنه‌ : ترجمه‌ و انشای‌ نصرالله‌ منشی‌، تهران‌، دانشگاه‌ تهران‌، 1343. 11. سیرت‌ جلال‌ الدین‌ مینكبرنی‌ : تألیف‌ شهاب‌ الدین‌ محمد خرندزی‌، تهران‌، بنگاه‌ ترجمه‌ و نشر كتاب‌، 1344. 12. تنسوق نامه‌ یا طب‌ اهل‌ ختا: تألیف‌ رشیدالدین‌ فضل‌ اللّه‌ همدانی‌، تهران‌، دانشكدة‌ ادبیات‌ و علوم‌ انسانی‌ دانشگاه‌ تهران‌، 1350. 13. وقفنامة‌ ربع‌ رشیدی‌ (چاپ‌ عكسی‌): تألیف‌ رشیدالدین‌ فضل‌ الله‌ همدانی‌، با همكاری‌ ایرج‌ افشار، تهران‌، انجمن‌ آثار ملی‌، 1350. 14. احوال‌ و اقوال‌ شیخ‌ ابوالحسن‌ خرقانی‌ به‌ ضمیمة‌ منتخب‌ نورالعلوم‌، تهران‌، انجمن‌ آثار ملی‌، 1354. 15. نامة‌ تنسر : با همكاری‌ محمد اسمعیل‌ رضوانی‌، تهران‌، خوارزمی‌، 1354. 16. اخلاق ناصری‌ : تألیف‌ خواجه‌ نصیرالدین‌ طوسی‌، با همكاری‌ علیرضا حیدری‌، تهران‌، خوارزمی‌، 1356. 17. البلغه‌ : تألیف‌ ادیب‌ یعقوب‌ كردی‌ نیشابوری‌، با همكاری‌ فیروز حریرچی‌، تهران‌، بنیاد فرهنگ‌ ایران‌، 135. 18. داستان‌ سیاووش‌ از شاهنامه‌ فردوسی‌، تهران‌، مؤسّسة‌ مطالعات‌ و تحقیقات‌ فرهنگی‌، 1363. <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0in 51.2pt 0pt 17.85pt; DIRECTION: rtl; TEXT-INDENT: -0.25in; LINE-HEIGHT: 150%; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: justify; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 51.2pt">2. تهیه میکروفیلم : مینوی با بررسی نسخه های خطی کتابخانه های ترکیه ، موزه بریتانیا ، دیوان هند، دانشگاه کمبریج ، دانشگاه آکسفورد ، ادینبورگ و چستربیتی ، حدودا 15000 نسخه ی خطی را مورد مداقه قرار داد و از آن ميان عکس و میکروفیلمهای فراوانی از آن نسخه ها تهیه نموده و به ایران فرستاد که حاصل این تلاش را می توان در فهرست میکروفیلمهای کتابخانه مرکزی دانشگاه ، کتابخانه ملی و کتابخانه ی شخصی اش نظارگر بود . در واقع می توان گفت هسته ی اولیه بخش میکروفیلمهای کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را که مجموعه ای کم نظير می باشد ، میکروفیلم هایی تشکیل داده اند که مینوی تهیه نموده بود . 3. فهرست نگاری این فهرست استاد مینوی اقدام به فهرستنویسی نسخه های خطی دیگر کتابخانه های کشور انگلیس و ترکیه نیز نموده اند که با کمال تأسف بیشتر این فهارس تا این لحظه به صورت مخطوط باقی مانده است . استاد ایرج افشار در باب دقت نظر مرحوم مینوی در برخورد با نسخه های خطی می گوید : در ایام اقامت مرحوم مینوی در انگلیس، آربری <a style="mso-endnote-id: edn1" href="#_edn1" name="_ednref1">[1]</a> پیشنهاد همکاری در تنظیم فهرست نسخه های خطی فارسی کتابخانه <a href="http://www.cbl.ie/">چستر بیتی</a> <a style="mso-endnote-id: edn2" href="#_edn2" name="_ednref2">[2]</a> را به مینوی می دهد و حاصل این همکاری سه جلد فهرست منتشر شده در سال 1959 میلادی است،البته در این کار اشخاصی چون بلوشه <a style="mso-endnote-id: edn3" href="#_edn3" name="_ednref3">[3]</a>، روبینسون <a style="mso-endnote-id: edn4" href="#_edn4" name="_ednref4">[4]</a>، و ویلکنسون <a style="mso-endnote-id: edn5" href="#_edn5" name="_ednref5">[5]</a> نیز سهیم بوده اند . <a href="http://www.moesbooks.com/cgi-bin/moe/30627.html">The Chester Beatty Library . A Catalogue of the Persian Manuscripts and Miniatures Dublin.1959.3 vols.</a><img alt="استاد مینوی با دوستان سال 1941" hspace="0" src="http://bayaz.kateban.com/images/document1_2.jpg" align="baseline" border="0" />" مینوی تنها به دیدن نسخه و تشخیص خوب بودن آنها اکتفا نکرد چون عالم بود و دوستدار راستین علم ، یک یک نسخ را به طریق علمی و با وسواس و دقت خاص خویش در مطالعه می گرفتتو نکته ها و دقایقی را که در هر یک تازه می یافت به اسلوب صحیح عالمانه بر روی اوراق مستقل یادداشت می کرد و بدین طریق مجموعه های کثیر و متعدد یادداشت و نوشته و منقولات از نسخ ترکیه فراهم کرد که خود خزانه ای است از معرفت و تحقیق و دریایی است از اطلاعات عالی و مهم در زمینه مباحث ایران شناسی و معارف اسلامی و طبعا مکمل آنچه در دوران اقامت در انگلستان فراهم کرده بود . <a style="mso-endnote-id: edn6" href="#_edn6" name="_ednref6">[6]</a> مینوی سه بار به ترکیه سفر نموده است بار اول بین سالهای 1318 - 1324 شمسی که ریاست دبستان ایرانیان به وی واگذار شد و بار دوم در سال 1330 که برای شرکت در کنگره مستشرقین به استانبول رفت و بار سوم در سال 1334 شمسی تا سال 1340 شمسی که به سمت رایزن فرهنگی به ترکیه پای گذاشت . استاد ايرج افشار در باب تجسس مينوی در کتابخانه های ترکيه می گويد : <div align="right"><table class="MsoTableGrid" dir="rtl" style="BORDER-RIGHT: medium none; BORDER-TOP: medium none; BORDER-LEFT: medium none; BORDER-BOTTOM: medium none; BORDER-COLLAPSE: collapse; mso-table-layout-alt: fixed; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-yfti-tbllook: 480; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-border-insideh: .5pt solid windowtext; mso-border-insidev: .5pt solid windowtext" cellspacing="0" cellpadding="0" border="1"><tbody><tr style="mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-firstrow: yes"><td style="BORDER-RIGHT: white 1pt solid; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 257.4pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt" valign="top" width="343" colspan="3"><img alt="پرفسور آربری" hspace="0" src="http://bayaz.kateban.com/images/pic24.jpg" align="baseline" border="0" /></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: white 1pt solid; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 185.4pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt; mso-border-right-alt: solid white .5pt" valign="top" width="247">" در کتابخانه های آن کشور سه شخص عالم بیش از هر کس دیگر از سر حوصله و تجسس به جستجوی علمی و دقیق پرداخته اند و آن سه نفر عبارتند از : هلموت ریتر آلمانی ، احمد آتش ترک و استاد علامه بزرگوار و نادر المثال مجتبی مينوی ایرانی که روانش شاد باد . "<a style="mso-endnote-id: edn7" href="#_edn7" name="_ednref7">[7]</a> </td></tr><tr style="HEIGHT: 6.75pt; mso-yfti-irow: 1; mso-yfti-lastrow: yes; mso-row-margin-left: 212.25pt; mso-row-margin-right: 214.35pt"><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; PADDING-RIGHT: 0in; BORDER-TOP: #ece9d8; PADDING-LEFT: 0in; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: #ece9d8; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-cell-special: placeholder" width="283"> </td><td style="BORDER-RIGHT: white 1pt solid; PADDING-RIGHT: 5.4pt; BORDER-TOP: #ece9d8; PADDING-LEFT: 5.4pt; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: white 1pt solid; WIDTH: 16.2pt; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: white 1pt solid; HEIGHT: 6.75pt; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-border-alt: solid white .5pt; mso-border-top-alt: solid white .5pt" valign="top" width="22"> </td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; PADDING-RIGHT: 0in; BORDER-TOP: #ece9d8; PADDING-LEFT: 0in; PADDING-BOTTOM: 0in; BORDER-LEFT: #ece9d8; PADDING-TOP: 0in; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent; mso-cell-special: placeholder" width="286" colspan="2"> </td></tr><tr><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent" width="290"></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent" width="38"></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent" width="40"></td><td style="BORDER-RIGHT: #ece9d8; BORDER-TOP: #ece9d8; BORDER-LEFT: #ece9d8; BORDER-BOTTOM: #ece9d8; BACKGROUND-COLOR: transparent" width="247"></td></tr></tbody></table></div>شايان توجه است که افراد ديگری چون حاجی خلیفه ، اسماعیل پاشا ، احمد تيمور ، فؤاد سزگين ، رمضان ششن و در نهايت از ايرانيان مرحوم سيد عبدالعزیز طباطبائی و استاد توفیق سبحانی نیز از جمله ی بزرگانی بوده و هستند که در خزائن ترکیه به جستجو و بررسی نسخه های خطی پرداخته اند . برخی از نتایج سفرهای مينوی و غور در کتابخانه ها در قالب مجموعه مقالاتی با عنوان " از خزائن ترکیه " در مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به چاپ رسیده که به قرار زیر است . <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0in 87.2pt 0pt 17.85pt; DIRECTION: rtl; TEXT-INDENT: -0.25in; LINE-HEIGHT: 150%; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: justify; mso-list: l0 level2 lfo1; tab-stops: list 87.2pt">· از خزاین ترکیه . مجله دانشکده ادبیات تهران . سال 1335 ش ، ج 4 ، ش 2: 42-75 . <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0in 87.2pt 0pt 17.85pt; DIRECTION: rtl; TEXT-INDENT: -0.25in; LINE-HEIGHT: 150%; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: justify; mso-list: l0 level2 lfo1; tab-stops: list 87.2pt">· از خزاین ترکیه . مجله دانشکده ادبیات تهران . سال 1335 ش ، ج 4 ، ش 3 : 53-89 . <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0in 87.2pt 0pt 17.85pt; DIRECTION: rtl; TEXT-INDENT: -0.25in; LINE-HEIGHT: 150%; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: justify; mso-list: l0 level2 lfo1; tab-stops: list 87.2pt">· از خزاین ترکیه . مجله دانشکده ادبیات تهران . سال 1339 ش ، ج 7، ش 4 : 1-51 . مینوی در مقالات متعدد خود در باب معرفی کتب مختلف به معرفی نسخه های خطی نفیسی که از آن کتابها ، مورد بررسی قرار داده بود می پرداخت .<a style="mso-endnote-id: edn8" href="#_edn8" name="_ednref8">[8]</a> مينوی با صبر و حوصله و عشق و علاقه ای که در جستجوی نسخه های خطی مهم در کتابخانه های ترکیه به خرج داد توانست گنجینه های ارزشمندی از آثار قدما را از کنج تاریک کتابخانه های این شهر بیرون کشیده و به دست اهل تحقیق برساند .استاد ایرج افشار از باب نمونه می گوید : " مگر نه آنست که ترجمان البلاغة رادویانی و سندبادنامه سمرقندی و ورقه وگلشاه عیوقی و کلیات سیف فرغانی که هرچهار از آثار ممتاز و مهم زبان فارسی است درین سی سال اخیر از زوایای فراموش شده کتابخانه های ترکیه به دست آمده است "<a style="mso-endnote-id: edn9" href="#_edn9" name="_ednref9"><spa< /> </a>

ایا صوفیا 

(1)

الاغراض الطبیة والمباحث العلایة الخوارزمیة ( فارسی – پزشکی )

تألیف : گرگانی ، اسماعیل بن حسین بن حسن (م 535 ق )

ش 3565 ، نسخ ، 27 جمادی الاولی ، 670 قمری ، [ مینوی : 104 ]

ش 3566 ، نسخ ، محرم 543 قمری ، 283 گ [ مینوی : 104 ]

[ کشف الظنون : 1/130 ؛ الذریعة : 2/251 و 11/95 ؛ اعیان الشیعة : 3/319]

(2)

برید السعادة ( فارسی – حدیث )

تألیف : محمد بن غازی ملطیوی

این کتاب در سال 1351 توسط انتشارات دانشگاه تهران به تصحیح محمد شیروانی به چاپ رسیده است .

ش 1682 ، نستعلیق ، پنجشنبه ، نهم ربیع الثانی 859 قمری ، 196 گ [ مینوی : 112 ؛ میکروفیلمها : 1/21 ]

(3)

البلغة المترجم فی اللغة ( لغت – فارسی )

تألیف : أبویوسف یعقوب کردی نیشابوری ( م 474 ق )

ش 954 ، 654 قمری [ مینوی : 162 ؛ میکروفیلمها : 2/154 ]

(4)

ترجمه اشارات ابن سینا ( فلسفه – فارسی )

تألیف :

ش 1/2386 ، پنجشنبه چهاردهم جمادی الاولی ، 681 قمری [ مینوی : 88 ]

(5)

ترجمه رساله قشیری ( عرفان – فارسی )

تألیف : ؟

ش 2077 ، احتمالا در 859 قمری ، 113پ – 272 [ مینوی : 96 ؛ میکروفیلمها :1/106]

(6)

ترجمه صورالکواکب صوفی ( نجوم – فارسی )

تألیف : نصیر الدین طوسی ، محمد بن محمد (م 672 ق )

این نسخه به صورت عکسی توسط بنیاد فرهنگ در سال 1348 ش منتشر گردیده است .

ش 2595 ، [مینوی : 166 ]

[ الذریعة : 4/114 ]

(7)

تصحیح التصحیف وتحریر التحریف ( لغت – عربی )

تألیف : صفدی ، خلیل بن ایبک ( م 764 ق )

ش 4732 ، 91 گ [ مینوی : 148 ؛ میکروفیلمها : 1/300 ]

[ ایضاح المکنون : 1/293 ؛ هدیة العارفین : 1/351]

تقویم البلدان ( جغرافیا - )

تألیف : ابوالفداء أیوبی ، اسماعیل بن علی بن مظفر (م732ق)

ش 2597 ، نسخ ، 721 قمری [مینوی : 169 ؛ میکروفیلمها : 1/309 ]

[ هدیة العارفین : 1/214 ؛ معجم المطبوعات العربیة : 1/960؛ الذریعة : 3/227 و 4/90 و396 ؛ الاعلام : 1/319]

(8)

جامع الحکمتین

تألیف : ناصر خسرو قبادیانی (م 481ق )

این کتاب در سال1332 ش توسط انستیتو ایران و فرانسه و بعد از آن در سال 1363 ش توسط انتشارات طهوری به چاپ رسیده است .

ش : 2393 [ مینوی : 155 ]

[الذریعة : 11/162 ؛ الذریعة : 22/392]

(9)

جنگ

تألیف :

1- ترجمه حسن حصین محمد بن جزری ، جمال الدین افتخار (1-24 )

2- نثر اللآلی علی حروف المعجم با ترجمه به نظم فارسی و دیباچه ی منثور و خاتمه ی منظوم (35-77)

3- روزنامه ابومعشر بلخی به فارسی ( 79-84 )

4- منتخب من خالصة الحقائق : ابوالقاسم محمود بن احمد بن حسن فارابی ( 84-105 )

5- السبعیات یا المعلقات السبع ( 105-127 )

6 – قصیده اشکنوانیه ( 127-134)

7- قصیده در ستایش علی با مناجات عینیه علی علیه السلام ( 134 )

8- شرح قصیده بانت سعاد ( 134- 150)

9- اوراد فتحیه و دعوات الاسبوع مروی عن الائمة (150-158)

10- سخنان بزرگان (158-161)

11- من حکمیات الافلاطونیة ( 168-173)

12- منتخب ذیل شفاء القرآء یوسف بن محمد خوارزمی عبدی (173-178)

13- کلام محقق قطب الأولیاء سعد الدین الحمویه در تعابیر حروف هجاء ( 178-180)

14- رسالة فی معرفة الله و معرفة الانسان ، محیی الدین ابن عربی ( 180-184)

15- سخنان عرفا (182-184)

16- لمعات عراقی (184-195)

17- کلمات حکما و عرفا با عنوان فصل فصل ( 195-199)

18- اسماء الله (199-202)

19- صفات امام زمان (203)

20- پراکنده های عرفانی و اسناد حرزیمانی به فارسی و داستان بیعت با امام زمان به عربی ( 202-104)

21- الهی نامه خواجه عبدالله انصاری ( 204-213)

22- مونس العشاق شهاب الدین سهروردی (215-218)

23- کنز الرموز امیر حسینی (218-230)

24- پاسخ محمد نوربخش به پزشکی ( 230-233)

25- دستورنامه نزاری قهستانی بارجندی (233-241)

26- پندنامه عبید زاکانی (241-242)

27- ده فصل عبید زاکانی (242-246)

28- شعب الایمان جلال بن محمد بن عبیدالله قاینی (246-248)

29- شرح البردة سعد الدین فارسی (248-253)

30- قصیده شیخ محمد بن شرف الدین اسفراینی درباره سلسله طریقت اوست (253 )

31- نصاب عربی به فارسی (253-267)

32- کلمات خواجه بهاء الدین محمد نقشبند نوشته ی محمد بن محمد حافظی بخاری عارف (268-284)

33- کلمات خواجه عبدالله انصاری (284-287)

34- داستانی از فرزند نامه محمد غزالی (287-288)

35- نقل هشت فایده که حاتم اصم از شقیق گرفته بود پس از ذکر مقدار فرسخ و نقل قرآن سال 581 انوری واجرای آن (288)

36- جام جهان نما احتمالا از مغربی (290-296)

37- آغاز و انجام محمد احمدی به روش حروفیان و عرفانی (263-265)

38- لوایح عشره ، محمد احمدی به فارسی ( 266-300)

39- رساله آفاق و انفس ناصر خسرو قصیده فارسی ( 300-328)

40- سلسله علاء الدوله سمنانی به نظم فارسی ( 328-330)

41- سلسله علاء الدوله سمنانی در هشت بیت (330)

42- منتخبات دیوان سنائی (330-353)

43- جمع مختصر در علم قافیه و صنایع شعری وحید تبریزی ( 353-372)

44- بحور شعر در چند بیت فارسی (372-273)

45- رسالة فی حقیقة القوافی فخر رازی به فارسی در شش اصل گویا از جامع العلوم است (374-375)

46- لمولانا صدرالشریعة فی بحور الاصول ، به نظم عربی (376-377) والمرادفات به نظم فارسی (376والمرادفات به نظم فارسی (376) و بیان اللامات به فارسی ، ترکیب غریب عجیب فی النحو بعربی و نثر (377) و بیان الهمزات الوصلیة ، به نظم فارسی و بیان صنایع النظم والنثر (377-379) به نثر فارسی

47- کتاب القوافی : ناصرالدین ابوالمفاخر عمر بن عثمان بن الحسین بن شعیب الخبری (379-383) به عربی

48- العروض درباره بحور است (383-385)

49- عراضة العروضیین : ابوالفضل محمد بن خالد قرشی (386-396)

50 – حقایق الحدایق فی شرح حدایق السحر للوطواط : رامی (397-418)

51- گزیده دیوان عبدالواسع جلبی (418-419)

52- گزیده ای از کلمات قصار علی (ع) با شرح تازی و پارسی (همان مائة کلمه جاحظ ) با ابیاتی در دنبال هر کلمه از محمد بن محمد بن عبدالجلیل رشیدی (419-445) نسخ و نستعلیق 843

53- دعای روز آدینه سفارش شیخ عزالدین طوسی (445-454)

54- اوراد شیخ عبدالرحمن عرشی (454)

55- مناظره نفس و عقل یا رساله حکیم (455-468) نوشته ی ذق 854 در چهار گفتار پس از چند فصل

56- الادویة القلبیة ابن سینا (468-485) نوشته ی روز یکشنبه

ش 4795 ، نسخ ، 855قمری ، 485 گ [ مینوی : 128 ؛ میکروفیلمها : 1/412 ]

(10)

جنگ

تألیف : ؟

شامل خمسه نظامی ، رسائل افاضل ، غزلیاتتاکابر و رباعیات آنها ، غزلیات شیخ کمال ، مقطعات ابن یمین ، توحید و نعت و منقبت ، مفردات ، رباعیات و معمیات ، غزلیات ناصر ، حسین ، خسرو، سید جلال ، نزاری ، حافظ ، سلمان ، خواجو ، عماد ، اوحدی ، عراقی ، همام ، سعدی ، مولینا ، عطار ، ترجیعات

ش 3857 ، 816 قمری ، 752 گ [ مینوی : 71 ]

(11)

جنگ

تألیف : ؟

اشعار که عزلیات خواجه حافظ هم در آن است .

ش 3945 [ مینوی : 68 ]

دیوان

تألیف : حافظ

ش 4945 ، 813 قمری

ش 3857 ، 816 قمری [ مینوی : 66-67]

(12)

سرقات المتنبی فیما نظمه من الشعر ( ادب – عربی)

تألیف : العبیدی ، محمد بن احمد ( م 433 ق )

در کشف الظنون نام این کتاب " الإبانة عن سرقات المتنبی " آمده است ، العبیدی و العمیدی هردو آمده است این کتاب در مصر به چاپ رسیده است .

ش 4035 ، نسخ ، سده پنجم ، 85 گ [ مینوی : 140 ؛ میکروفیلمها : 1/335 ]

[ کشف الظنون : ک1/7 ؛ معجم المطبوعات العربیة : 2/1387؛ الاعلام : 5/314]

(13)

شرح النجاة

تألیف : اسفراینی نیشابوری ، محمد بن علی بن أبی نصر ( م ؟ق)

ش 2431 ،نستعلیق ، 448 گ [ مینوی : 71 ؛ میکروفیلم ها : 3/271 ]

(14)

شرح سیر العباد الی المعاد ( عرفان – فارسی )

تألیف : ؟

اصل کتاب از سنائی است .

ش 3241 ، نستعلیق ، گلشنی هروی ، 885 قمری [ مینوی : 105 ؛ میکروفیلمها : 1/132]

(15)

شرح خطبه غراء ابن سینا

تألیف :

ش 2425 ، 57 گ [ مینوی : 108 ؛ میکروفیلمها : 1/130 ]

(16)

شواهد النبوة لتقویة یقین اهل الفتوة ( عرفان – فارسی )

تألیف : جامی ، عبدالرحمن بن احمد ( م 898 ق )

این کتاب بارها در لکهنو به چاپ رسیده است .

ش 1/3279 ، ابراهیم بن حسن بن علی مشهدی هروی ، جمادی الاولی 888 قمری ، 163 گ [ مینوی : 120 ؛ میکروفیلمها : 1/405 ]

[ کشف الظنون : 2/1066 ؛ هدیة العارفین : 1/534 ؛ الذریعة : 14/245]

(17)

کلیات

تألیف : جامی ، عبدالرحمن بن احمد ( م 898ق )

شامل :

1- شواهد النبوة لتقویة یقین اهل الفتوة ، ساخته 873 ق (5-90 )

2- نفحات الانس من حضرات القدس (91-244 )

3- نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص ساخته ی 863ق (245-291) در آن از شرح قصیده تائیه ابن فارض از سعد الدین سعید فرغانی یاد شده است .

4- شرح رباعیات در وحدت وجود (292-302)

5- لوایح (303-312)

6- لوامع (313-321) شرح قصیده میمیه فارضیه است .

7- شرح قصیده تائیه یا نظم الدر (323-327)

8- شرح بیت مثنوی (329-331)

9- شرح بیت خسرو دهلوی (331)

10- اشعة اللمعات (332-363)

11- مناسک حج (364-374) ساخته شعبان 877 در بغداد ، نوشته ی روز پنجشنبه 22 شعبان 877 در ترنج گرد ص ع فهرستی دارد از همین کتابها و رساله ها و رساله های وجودیه و ترجمه ی حدیث ابوذر و سخنان خواجه پارسا و دفتر اول و ثانی و ثالث و ... و سبحة الابرار و یوسف و زلیخا و لیلی و مجنون و خردنامه اسکندری و ترجمه حدیث که در عکس دیده نمی شود .

ش 4207 ، نسخ ، پنجشنبه ، 22 شعبان 877 قمری ، 373 گ [ مینوی : 127 ؛ میکروفیلمها : 1/160 ]

(18)

کلیله و دمنه

تألیف : ابن مقفع

ش 4213 ، نسخ ، حسین بن داود ، شوال 880 قمری ، 146 گ [ مینوی : 99 ؛ میکروفیلم ها : 1/369 ]

(19)

الکلیلة والدمنة

تألیف :

ش : 4213 ، حسین بن داود ، 880 قمری ، 146 گ [ مینوی : 138 ؛ میکروفیلمها : 1/369 ]

ش : 4214 ، عبدالله بن محمد عمری ، 618 قمری ، 119 گ [ مینوی : 138 ؛ میکروفیلمها : 1/369 ]

ش : 4095 ، عبدالله بن محمد عمری ، 618 قمری ، 107 گ [ مینوی : 138 ؛ میکروفیلمها : 1/369 ]

(20)

گرشاسب نامه

تألیف : اسدی طوسی

ش 3287 ، نستعلیق ، سلطان احمد هروی ، 905 قمری ، 306 برگ [ مینوی : 122 ؛ میکروفیلمها 1/171 ]

(21)

مجموعه

تألیف :

ش 14811 ، نستعلیق ، 861 قمری ، 148 گ [ مینوی : 97 ؛ میکروفیلم ها : 1/665]

(22)

مجموعه

تألیف :

شامل رساله های : 1- سیرة الشیخ الرئیس و فهرست کتبه لأبی عبید الجوزجانی (1پ -13ر ) ؛ 2- رسالة فی تقاسیم الحکمة لابن سینا ( 13پ -21ر ) ؛3- رسالة فی القضاء والقدر له ( 21پ – 34ر ) ؛ 4- القدر الذی وجد له من الحکمة المشرقیة له ( 34پ – 80 ر ) ؛ 5- کتاب الحدود له ( 80 پ – 93 ر ) ؛ 6- المسائل العشرینیة له ( 93پ – 110 پ ) ؛ 7- مقاله له فی تعقب المواضع الجدلی ( 111ر-120 پ ) ؛ 8- رساله الطیر ؛ 9- القصیدة فی النفس ؛ 10- الغربة الغریبة للسهروردی ؛ 11- خطبة الشیخ الرئیس ؛ 12- صفیر سیمرغ ( 127ر-128 ر )

ش 4852 ، نسخه در جمادی الأولی 653 در تملک محمد بن محمد بن اسحاق بوده است [ مینوی ::111 ؛ میکروفیلمها : 1/664 ]

(23)

مجموعه

تألیف :

شامل رساله های : 1- رسالة فلسفیة من املاء سعدالدین رشید الاسلام اسعد بن سعید( 1-5 ) ؛ 2- السیرة یا تاریخ الشیخ الرئیس ابن علی سینا ( 5-14 ) ؛ 3- رسالة من کلام الحکیم الفاضل فضل بن احمد بن خلف رحمة الله درباره دانایی خدا و حرکت و سکون و عقل و نفس و طبیعت و عنصر ؛ 4- رسالة من کلامه بالعجمیة فی ذالک المعنی ( 27-39 ) ؛ 5- رساله در اثبات تجرد نفس و کیفیت ادراک ( 40-42 ) ؛ 6- رساله فلسفیة ( 43-44 ) ؛ 7- رسالة فلسفیة ( 44-47 ) ؛ 8- فی الکثرة والوحدة ( 47-48 ) ؛ 9- بندی به فارسی درباره شکل چهارم ( 48-49 ) ؛ 10- رسالة الحکیم جمال الدین نجم الاسلام ( 50-57 ) ؛ 11- عدة العقول وعمدة المعقول فی ایضاح مبانی الاصول نوشته ی فضل بن احمد بن خلف ( 57-70 ) ؛ 12- فصل ان قیل ما وجه صحة کلمات یحکی عن ارباب الملک بانها کانت سبب کونه کلمة موسی و عیسی ( 71-73 ) ؛ 13 – کتاب الحدود ابن سینا ( 73-88 ) 14- صناعة المنطق نوشته ی المسترشد بن ععی بن محمد طبری

ش 3722 ، نسخ ، 95 گ [ مینوی : 112 ؛ میکروفیلمها : 1/405 ]

(24)

مجموعه :

تألیف :

ش 3832 ، محمود کاتب خویی ، ششم ذی القعده 866 [ مینوی : 112 ؛ میکروفیلمها : 1/408 ]

(25)

مجمع البحرین = ناظر و منظور

تألیف : محمد بن عبدالله کاتبی نیشابوری

ش 4220 ، [ مینوی : 125 ]

(26)

مسالک الأبصار فی ممالک الأمصار

تألیف : کرمانی عمری ، احمد بن یحیی بن محمد ( م 749)

برای اولین بار در مصر به چاپ رسیده است .

ش 2422 ، 141 گ [ مینوی : 144 ؛ میکروفیلمها : 1/381 ]

[ کشف الظنون : 2/1662 ؛ معجم المطبوعات العربیة : 1/205 ؛ الاعلام : 1/268]

(27)

وفیات الأعیان وأنباء ابناء الزمان

تألیف : ابن خلکان ، احمد بن محمد ( م 681ق )

ش 3535 ، محمد بن أبی بکر بن محمد بن السابق الشافعی ، [ مینوی : 147 ؛ میکروفیلمها : 1/397 ]

[کشف الظنون : 2/2017 ؛ ]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . A.J.Arberry

[2] . Ch.Betty

[3] . E.Blochet

[4] . B.W.Robinson

[5] . J.V.S.Wilkinson

[6] . نادره کاران : 350

[7] . همان : 349

[8] . از باب نمونه می توان به مقالاتی چون نسخه های قدیم گرشاسپ نامه ، ترجمه تفسیر طبری ، کتاب شرح تعرف ، هدایة المتعلمين در طب ، کتاب طبقات صوفیه انصاری و بسياری از مقالات دیگر که در مجلاتی چون یغما ، آریانا ، فرهنگ ایران زمین ، سخن و ... منتشر گردید اشاره نمود.

[9] . نادره کاران : 349

[10] . Helmut Ritter

[11] . همان : 312

[12] . همان : 311

يكشنبه ۲۱ خرداد ۱۳۸۵ ساعت ۱۴:۲۰